Okuldan, çocuklarının öğretmeninidinlemediğiniveya sınıfta sorun yaşadığını öğrendiklerin develiler üzülürler.Bu tür davranışların olası bir nedeni Dikkat Eksikliği/Hiperaktivite Bozukluğudur (DEHB).
DEHB’liçocuk çoğu zaman iyi bir öğrenci olmak istese de, dürtüsel davranışlar ve derste dikkatini vermede güçlük sık sık araya girerek sorunlara neden olur.Öğretmenleri, ebeveynlerive arkadaşları çocuğun yaramazlık yaptığını veya farklı olduğunu bilirler ancak neyin yanlış olduğunu tam olarak söyleyemeyebilirler.
Herhangi bir çocuk zaman zaman dikkatsizlik, dikkat dağınıklığı, dürtüsellik veya hiperaktivite gösterebilir, ancak DEHB’li çocuk bu semptom ve davranışları aynı yaştaki veya gelişim düzeyindeki diğer çocuklara göre daha sık ve şiddetli gösterir.DEHB, okul çağındaki çocukların %3-5’inde görülür.DEHB tipik olarak çocuklukta başlar ancak yetişkinliğe kadar devam edebilir.
DEHB olan bir çocuk genellikle aşağıdaki belirtilerin bazılarını gösterir:
- Dikkati devam ettirmede sorun
- Ayrıntılarda dikkatsizce hatalar yapma
- Kolayca dikkati dağılan
- Okul malzemelerini kaybeder, ödevi teslim etmeyi unutur
- Sınıf çalışmalarınıtakip edip deftere geçirmedeve ev ödevlerini bitirme sorunu
- Dersi dinleme sorunu
- Ardı ardına komutları takip etme sorunu
- Düşünmeden cevap vermek
- Sabırsızlık
- Kıpır kıpırdırlar ve yerinde duramazlar
- Koltukta uzun süre oturamazlar
- Çok konuşuyor ve sessizce oynamakta zorlanıyor
- Karşıdakinin konuşmasını bitirmesine izin vermeden araya girer
Üç tip DEHB vardır.Bazı insanlar sadece dikkat ve organizasyon konusunda zorluk yaşarlar.Buna bazen Dikkat Eksikliği Bozukluğu (ADD) da denir.Bu DEHB dikkatsiz alt tipidir.Diğer insanlar sadece hiperaktif ve dürtüsel semptomlara sahiptir.Bu, DEHB hiperaktif alt tipidir.Üçüncü ve en yaygın olarak tanımlanan grup, dikkat ve hiperaktivite ya da kombine tip ile ilgili güçlükleri olan kişilerden oluşur.
DEHB belirtileri ile başvuran bir çocuk kapsamlı bir değerlendirmeye tabi tutulmalıdır.DEHB olan bir çocuğun davranış bozukluğu, anksiyete bozukluğu, depresif bozukluk veya bipolar bozukluk gibi başka psikiyatrik bozukluklarıda olabilir.Yine öğrenme güçlüğü de sıklıkla eşlik edebilir.
Uygun tedaviyi alamayançocuk okuldaakademik açıdangeride kalabilir ve arkadaşlık ilişkileri zarar görebilir.Çocuk başarıdan çok başarısızlık yaşar ve bu sağlık sorununutanımayan öğretmenleri ve ailesi tarafından eleştirilir.
Araştırmalar, ilaçların dikkat, odaklanma, hedefe yönelik davranış ve organizasyon becerilerini geliştirmeye yardımcı olabileceğini açıkça göstermektedir.Yardımcı olabilecek ilaçlar arasında uyarıcılar (çeşitli metilfenidat ve amfetamin müstahzarları) ve uyarıcı olmayan atomoksetin bulunur.Guanfasin, klonidin ve bazı antidepresanlar gibi diğer ilaçlar da yardımcı olabilir.
Diğer tedavi yaklaşımları arasında bilişsel-davranışçı terapi, sosyal beceri eğitimi, ebeveyn eğitimi ve çocuğun eğitim programında değişiklikler yer alabilir.Davranışçı terapi, bir çocuğun saldırganlığı kontrol etmesine, sosyal davranışı modüle etmesine ve daha üretken olmasına yardımcı olabilir.Bilişsel terapi, bir çocuğun benlik saygısı oluşturmasına, olumsuz düşünceleri azaltmasınave problem çözme becerilerini geliştirmesine yardımcı olabilir.
Ebeveynler, aynı anda birden fazla istekte bulunmak yerine talimatları adım adım verme gibi yönetim becerilerini öğrenebilirler.Eğitim değişiklikleri, birlikte var olan öğrenme güçlüğü ile birlikte DEHB semptomlarıa faydalı olablir.
DEHB tanısı konulan ve uygun şekilde tedavi edilen bir çocuk, üretken ve başarılı bir yaşam sürdürebilir.
