Karanlık… yüksek ses… yabancılar…
Çoğu çocuk büyürken bu tür korkular yaşar. Kimi zaman böceklerden, kimi zaman yalnız kalmaktan ürker. Aslında bu korkular, gelişimin doğal bir parçasıdır. Ama peki, ne zaman normal sınırların ötesine geçer ve çocuğun hayatını zorlaştırmaya başlar? İşte asıl soru budur.
Korku ve Kaygıyı Nasıl Ayırt Edebiliriz?
Korku, belli bir tehditle karşılaşıldığında ortaya çıkar ve tehdit bittiğinde son bulur. Kaygı ise görünür bir tehlike olmadan da hissedilebilir, daha belirsizdir. Örneğin; saldırgan bir köpekle karşılaşmak korkuyken, ertesi gün o köpekle karşılaşma ihtimaline dair gerginlik kaygıdır.
Çocuklarda Kaygıyı Tetikleyen Etkenler
- Yaş: Özellikle 0–2 yaş ve ergenlik dönemi daha hassastır.
- Cinsiyet: Araştırmalar, kız çocuklarında kaygının daha sık görüldüğünü gösterir.
- Ebeveyn tutumları: Aşırı korumacılık, tutarsızlık, cezalandırıcı yaklaşımlar kaygıyı artırabilir.
- Aile içi koşullar: Sosyo-ekonomik zorluklar, boşanma süreçleri, çatışmalar çocuğu etkiler.
- Çevre: Kaygılı ebeveyn veya öğretmenlerin tutumu, çocukta benzer duygulara yol açabilir.
Belirtiler Nelerdir?
Kaygı yaşayan çocuklar huzursuz, sinirli ve tahammülsüz olabilir. Odaklanmakta zorlanabilir, uyku problemleri yaşayabilir, kabuslar görebilir. Kalp çarpıntısı, terleme, mide bulantısı gibi bedensel tepkiler de görülebilir.
Ebeveynler Ne Yapabilir?
- Çocuğun duygularını küçümsemeyin, saygı gösterin.
- Yargılamadan dinleyin, “ne” ve “nasıl” sorularıyla duygusunu keşfetmesine yardımcı olun.
- Onaylayın: “Korkmanı anlıyorum.” demek, çocuğun kendini yalnız hissetmesini engeller.
- Cesaretlendirin: Daha önce başardığı şeyleri hatırlatın.
- Etiketlerden kaçının: “Utangaç” veya “endişeli” demeyin.
- Rutinleri koruyun, güvenli ortam oluşturun.
- Çocuğunuza koşulsuz sevginizi hissettirin.
Her çocuğun korkuları ve kaygıları farklıdır. Önemli olan, bu duyguları yok saymak değil; anlamak, kabul etmek ve baş etme yollarını öğrenmesine destek olmaktır. Çocuğunuzun yanında olduğunuzu hissettirdiğinizde, onun için en büyük güven kaynağı haline gelirsiniz.
