Her anne baba, çocuğunu kendine güvenen, ayakları yere sağlam basan bir birey olarak yetiştirmek ister. Çünkü özgüven, bir çocuğun hayata bakışını, ilişkilerini ve gelecekteki duruşunu şekillendiren en temel yapı taşlarından biridir. Güzel haber şu ki: özgüven doğuştan gelmez, öğrenilen ve geliştirilen bir özelliktir. Yani çocuğunuza bu beceriyi kazandırmak için hiçbir zaman geç değildir.
Özgüven, çocuğun kendi değerini bilmesi, yeteneklerine inanması ve gerektiğinde yardım istemekten çekinmemesidir. Özgüveni yüksek bir çocuk, hem kendine hem de başkalarına saygı duyar, sorumluluk alabilir, hata yaptığında ayağa kalkmayı öğrenir. Ancak özgüvenin dışadönüklükle karıştırılmaması gerekir. Sessiz ya da içine kapanık bir çocuk da özgüvenli olabilir; aynı şekilde dışa dönük bir çocuk, aslında özgüvensiz hissedebilir.
Çocuğunuzda Özgüven Eksikliğini Gösteren İşaretler
- Sosyal ortamlara girmek isteyip uyum sağlamakta zorlanması
- Duygu ve düşüncelerini ifade edememesi
- Kendisini ve haklarını korumakta yetersiz kalması
- Eleştirilere aşırı duyarlılık göstermesi
- “Hayır” diyememesi, sürekli onay araması
- “Yapamam, beceremem” gibi ifadeleri sık kullanması
- Arkadaşlık ilişkilerini sürdürmekte güçlük yaşaması
- Hata yapmaktan çekinmesi ve girişimlerden kaçınması
Bu işaretleri fark ediyorsanız, çocuğunuzun özgüvenini güçlendirmek için atabileceğiniz adımlar vardır.
Özgüveni Desteklemek İçin Neler Yapabilirsiniz?
- Güvenli bir ortam sağlayın: Sevginizi açıkça gösterin, sınırları net koyun.
- Aşırı eleştiriden kaçının: Sürekli mükemmeliyetçi ya da korumacı tavırlar, “asla yeterli değilim” inancını doğurur.
- Gerçekçi beklentiler koyun: Yapabileceğinin üzerinde sorumluluk vermek, başarısızlık ve hayal kırıklığına sebep olur.
- Yeteneklerini keşfetmesine destek olun: Her çocuğun güçlü olduğu alan farklıdır. Fark etmesine yardımcı olun.
- Kıyaslamayın: Çocuğunuzu başka çocuklarla karşılaştırmak, benlik saygısını zedeler.
- Rol model olun: Çocuklar en çok gördüklerini öğrenir. Ona öğüt verdiğiniz davranışları önce siz gösterin.
- Sorumluluk verin: Küçük görevler bile çocuğun “ben yapabiliyorum” duygusunu pekiştirir.
- Küçük şeyleri bile takdir edin: Başarılarının yanında olumlu davranışlarını da görün ve övün.
Çocuğunuza sık sık şunu hissettirin:
“Sen hata yaptığında da, başarılı olduğunda da, olduğun gibi değerlisin. Seni koşulsuz seviyoruz.”
Unutmayın, çocuklarda özgüven gelişimi bir süreçtir. Bu süreçte ebeveynlerin şefkati, sabrı ve tutarlı yaklaşımı en büyük rolü oynar. Çocuğunuzun özgüvenini desteklemek için attığınız her küçük adım, onun geleceğinde büyük bir fark yaratacaktır.
